کد مطلب:44490 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:19

گنجینه پرسمان » خانواده و زندگي

آيا اعمال نامشروع پدر پيش از ازدواج در آينده فرزندان تأثير دارد؟

قرآن مجيد ميفرمايد: آنها كه از موضع آيند? فرزندان خود مي ترسند، بايد از خيانت دربار? يتيمان وآزار آنها بترسند.(1) از اين آيه استفاده مي شود كه اثر زيانبار بعضي از گناهان تنها متوجه گناهكار نيست، بلكه شامل حال ديگران نيز ميگردد. دليلش آن است: كارهايي كه افراد در اجتماع مرتكب ميشوند، تدريجاً شكل يك سنت به خود ميگيرد و به نسلهاي آينده منتقل ميشوند، بنابر اين آنها كه اساس ظلم و ستم بر ايتام را در اجتماع ميگذارند، بالاخره روزي اين بدعت غلط دامان فرزندان خود آنها را خواهد گرفت. در حقيقت اين موضوع يكي از آثار وضعي و تكويني اعمال آنها است و اگر به خداوند نسبت داده ميشود، به خاطر آن است كه تمام آثار تكويني و خواص علت و معلول به او منسوب است و به هيچ وجه ظلم و ستمي از ناحيه خداوند بر كسي نخواهد شد. خلاصه هنگامي كه پاي ظلم و ستم در اجتماع باز شد، پاي ظالم و فرزندان او را هم خواهد گرفت.(2)

دنيا جاي مكافات است: از مكافات عمل غافل مشو، گندم از گندم برويد، جو ز جو البته اين موضوع در صورتي است كه گناهكار توبه نكرده باشد اما اگر توبه واقعي كرد، تمام آثار گناه محو خواهد شد.

از طرف ديگر عكس اين قضيه را نيز در داستان حضرت خضر(ع) و حضرت موسي(ع) ميبينيم. وقتي كه اين دو با ديوار كج مواجه شدند، حضرت خضر به موسي گفت: اين ديوار را بايد از نو بسازيم، حضرت موسي ناراحت شد و گفت: آنها به ما غذا ندادند، حالا براي آنها كارگري كنيم؟! حضرت خضر فلسفه كارش با چنين بيان كرد: آن ديوار به دو بچه يتيم تعلق داشت و گنجي زير آن بود. و پدر اين دو بچه مردي شايسته و خدمتگذار به ديگران بود، به همين جهت از جانب خدا دستور داشتم تا ديوار را خراب كرده و از نو بسازم تا قبل از بزرگ شدن بچهها ديوار خراب نشود و گنج زير آن را ديگران تصرف نكنند.(3)

از مجموع مطالب استفاده ميشود كه عمل خوب و بد پدر بر آيتيه فرزندان تأثير دارد. البته لازم نيست عمل پدر، فرزند بلاواسطه را تحت تأثير قرار دهد. در پارهاي از روايات ميخوانيم آن مرد صالح در داستان پيش گفته پدر بلاواسطه يتيمان نبود، بلكه از اجداد دورش محسوب ميشد.(4)

ممكن است اين سؤال پيش آيد كه ِآيا تأثير عمل پدر بر فرزند با عدل الهي سازگار است؟ در پاسخ بايد گفت: مكافات طبيعي، نتيجه و لازم? عمل است. برخي از اعمال در دنيا نتايج خود را نشان ميدهد و به اصطلاح كِشتهها درو ميگردد.

هر چند محاسبه دقيق و مجاز است كامل و آخرت انجام ميگيرد. كارهايي كه مربوط به مخلوق خدا است، خواه نيكي و خدمت به خلق باشد يا بدي و صدمه به مردم، غالباً در دنيا پاداش و كيفري دارد، بي آن كه چيزي از جزاي اخروي كاسته شود.(5)

بنابر اين گناه اثر وضعي دارد كه خواه ناخواه تأثير خود را ميگذارد. كيفي قانوني نيست تا كسي بگويد پدر ظلم كرده، چرا فرزند بايد كيفر ببيند؟! به عبارت ديگر : رابطه عمل و عكسالعمل چنين امري را اقتضا ميكند.

اين جهان كوه است و فعل ما ندا باز آيد سوي ما از كُِه صدا

البته در مقام تكليف بر انسانها، آن چيزها هم لحاظ ميشود، يعني هر انساني بر اساس تواناييها و استعدادهاي ويژه اي كه دارد (كه بعضاً از پدران به ارث رسيده) تكليف ميشود.

هم چنين نبايد چنين بينديشيم كه هرگاه صدمه و مصيبتي بر يك فرد يا يك گروه وارد شد، حتماً مكافات اعمال آنها است، زيرا مصائب اين جهان فلسفههاي ديگري هم دارد. آن چه معتقد هستيم، اين است كه در جهان في الجمله مكافات عمل هم وجود دارد.(6) نكته مهم ديگر آن است كه اين حكم شامل هم? كارهاي خوب و بد پدر نميشود. اجمالاً بر بعضي از كارها مانند ظلم و پامال كردن حقوق ديگران چنين حكمي مترتب است.

پي نوشت:

1 - نساء (4)، آيه 9.

2 - تفسير نمونه ، ج 3، ص 280.

3 - كهف(18)، آيه 82.

4 - تفسير نمونه، ج 12، ص 519.

5 - استاد مطهري، مجموعه آثار، ج 1، ص 228.

6 - همان، ص 229.